St. Vincent Liem Church Calgary

Lời Quý Cha

Jan 20th, 2018

Linh đạo giáo dân (phần I)

DẪN NHẬP

Khởi đi từ những mệnh lệnh của Tin Mừng: “Chính anh em là muối cho đời. Nhưng muối mà nhạt đi, thì lấy gì muối nó cho mặn lại?... Chính anh em là ánh sáng cho trần gian. Một thành xây trên núi không thể nào che dấu được” (Mt 5,13-14), thiết tưởng những Lời này phù hợp với người giáo dân hơn cả; họ là những con người sống giữa lòng trần thế, là muối, là ánh sáng cho đời, là “những nắm men” đang làm cho thế giới dậy men Tin Mừng (x. Mt 13,13). Dưới ánh sáng Công đồng Vatican II, một Công đồng đầu tiên trong lịch sử Giáo Hội, lưu tâm và đề cao vai trò của người giáo dân giữa lòng trần thế, chúng ta phác thảo một nền linh đạo giáo dân.

Trước tiên, chúng ta xác định người giáo dân là ai; kế đến, tìm hiểu vị trí của người giáo dân trong Giáo Hội; và cuối cùng xác định linh đạo giáo dân qua vai trò và sứ mạng của người giáo dân giữa lòng trần thế; đồng thời cũng vạch ra những thách đố và một vài gợi hướng để suy tư.

I. NGƯỜI GIÁO DÂN LÀ AI?

1. Khởi đi từ một cách nhìn tiêu cực

Xưa nay, người giáo dân không được nhìn nhận và đánh giá một cách đúng mức; họ thường được định nghĩa cách tiêu cực: giáo dân là những tín hữu không làm linh mục, không khấn dòng. Hồng y Gasquet, trong quyển “The Layman in the Pre-Reformation Parish” - “Giáo Hội trong thời kỳ tiền cải cách giáo xứ”, đã kể mẩu truyện dí dỏm:

Một Kitô hữu dự tòng hỏi linh mục: “Vai trò của giáo dân trong Giáo Hội như thế nào?” Linh mục trả lời: “Giáo dân có hai vai trò, thứ nhất: quỳ trước bàn thờ; thứ hai: ngồi quay mặt về toà giảng”. Sau đó, Đức Hồng y còn hài hước thêm: người ta còn quên vài trò quan trọng nữa của người giáo dân là đưa tay vào túi móc tiền ra bỏ vào rổ![1]

Quả thực, suốt nhiều thế kỷ, người giáo dân như “một người ở trọ” ngay trong chính nhà của mình! Trong bối cảnh một xã hội “nặng óc gia trưởng”, một Giáo Hội thượng tôn hàng giáo sĩ, thì vai trò người giáo dân thật là mờ nhạt. Trong đời sống đức tin, giáo dân đóng vai trò thụ động, mang tâm trạng được ban phát. Vô tình, đức tin bị tách ra khỏi đời sống xã hội; chỉ có Tin Mừng ở nhà thờ, nơi toà giảng; chứ không thể có Tin Mừng nơi công sở, nơi phố chợ hay sạp cá! Và ngay cả việc nên thánh cũng là đặc quyền của hàng giáo sĩ, giới tu hành; giáo dân hoàn toàn lo việc đời và thuộc về thế gian, muốn nên thánh thì phải rập khuôn theo nếp sống của những bậc tu hành. Một não trạng như thế khá phổ biến nơi phần đồng những tín hữu đơn thành, chân chất.

Thiết tưởng, chúng ta cần vượt qua những quan niệm thiển cận như thế, người giáo dân phải được trả lại vị trí đúng đắn của mình, vì họ có một nền linh đạo, hay một đường hướng nên thánh đặc thù, chứ không phải là một thứ bản sao của hàng giáo sĩ.

Chúng ta tìm hiểu cách nhìn tích cực này về người giáo dân dưới ánh sáng của Công đồng Vatican II.

2. Cách nhìn tích cực về người giáo dân dưới ánh sáng Công đồng Vatican II

Công đồng Vatican II (Hiến chế về Hội Thánh, số 31), định nghĩa người giáo dân cách tích cực: giáo dân là tín hữu sống giữa đời, đặc trưng của giáo dân là trần thế. Tuy nhiên, không ít tác giả phản ứng lại định nghĩa này, vì không chỉ có giáo dân mới sống giữa đời, mà ngay cả giáo sĩ, tu sĩ cũng sống giữa đời (thế giới của họ đâu phải là sa mạc hay cung trăng đâu!). Hơn nữa, phải hiểu thế nào là “giáo dân”, trẻ mới rửa tội đã là giáo dân, hay phải là người tín hữu trưởng thành?...

Theo Cha Hans Urs Von Balthasar, thì không có linh đạo nào đặc trưng của giáo dân cả, họ chỉ là những tín hữu và gắng nên thánh trong những điều kiện sinh sống cụ thể hằng ngày.[2]

Như vậy, người giáo dân là ai? Họ có sứ mạng gì không? Để trả lời câu hỏi “người giáo dân là ai?”, Công đồng Vatican II đã loại bỏ giải pháp dễ dãi của một định nghĩa tiêu cực, mà nhìn nhận vai trò người giáo dân một cách tích cực hơn. Công đồng bày tỏ ý hướng nền tảng của mình qua việc khẳng định rằng người giáo dân hoàn toàn thuộc về Giáo Hội, cũng như thuộc về mầu nhiệm của Giáo Hội; và nét đặc trưng trong ơn gọi của họ có mục đích riêng là “tìm kiếm nước Thiên Chúa bằng cách quản trị các sự việc trần thế và xếp đặt chúng theo thánh ý Thiên Chúa một cách đặc biệt”.[3]

Hiến chế Ánh sáng Muôn dân quảng diễn tư tưởng trên như sau:

Danh hiệu giáo dân ở đây được hiểu là tất cả giáo hữu không thuộc hàng giáo sĩ và bậc tu trì[4] được Giáo Hội công nhận: nghĩa là những Kitô hữu đã được tháp nhập vào thân thể Chúa Kitô nhờ phép Thanh tẩy, đã trở nên Dân Chúa và tham dự vào chức vụ tư tế, ngôn sứ và vương giả của Đức Kitô theo cách thức của họ; họ là những người đang thực hiện sứ mạng của toàn dân Kitô giáo trong Giáo Hội và trên trần gian theo phận vụ riêng của mình.[5]

Đức Piô XII, trong diễn từ đọc trước các tân Hồng y (20.2.1946), đã khẳng định:

Các tín hữu, hay chính xác hơn, người giáo dân, có mặt ở hàng ngũ tiên phong trong đời sống Giáo hội; nhờ họ, Giáo Hội trở thành nguyên lý sống động cho xã hội nhân loại. Chính vì thế, họ là những người trước hết phải có một ý thức luôn luôn sáng suốt rằng không những mình thuộc về Giáo Hội, mà còn là chính Giáo Hội, tức là cộng đoàn tín hữu trên trần gian, dưới sự lãnh đạo của một vị thủ lãnh chung, là đức giáo hoàng, và các vị giám mục hiệp thông với ngài. Người giáo dân là Giáo Hội.[6]

Khẳng định trên của Đức Thánh Cha đã gây ý thức và có ảnh hưởng lớn trong Giáo Hội. Về sau, Thượng Hội đồng Giám mục 1987, và Tông huấn Kitô hữu Giáo dân của Đức Gioan Phaolô II cũng đã nhắc lại ý tưởng đó.[7]

Từ một góc nhìn mới mẻ về người giáo dân như thế, chúng ta tìm hiểu về vị trí của họ trong Giáo Hội.

II. VỊ TRÍ CỦA NGƯỜI GIÁO DÂN TRONG GIÁO HỘI

Trước khi tìm hiểu về vị trí của người giáo dân, thiết tưởng chúng ta cần xác định lại quan điểm thế nào là Giáo Hội; bởi vì đã có không ít những quan điểm phiến diện, lệch lạc. Công đồng cho chúng ta lối nhìn căn bản:

1. Giáo Hội là Dân Thiên Chúa

“Dân Thiên Chúa” là một ý niệm giữ vị trí then chốt trong toàn thể tư tưởng của Hiến chế Ánh sáng Muôn dân. Ý niệm này được xây dựng trên nền tảng lịch sử và Kinh Thánh: từ một dân tộc được Chúa chọn làm Dân riêng, đến một Giáo Hội lữ hành tiến về quê trời như Dân riêng tiến về đất hứa. Giáo Hội chính là một Dân mới có tính phổ quát và hoàn hảo hơn, đó cũng chính là Dân Chúa chọn để làm nên một “dân tư tế, dân thánh, dân riêng của Thiên Chúa” (1 Pr 2,9).

Hạn từ “Dân Thiên Chúa” gợi lên cho chúng ta cách nhìn xuyên suốt, liên tục trong kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa. Giáo Hội là Israel mới, là dân cánh chung; và mọi người luôn được mời gọi gia nhập dân này qua Bí tích Thánh Tẩy, và được mang một danh xưng đặc biệt: người Kitô hữu.

“Dân Thiên Chúa” cũng là một hạn từ có khả năng diễn tả sống động hình ảnh cụ thể của Giáo Hội, hình ảnh một đoàn dân quy tụ.[8] Cách nhìn này cho thấy sự bình đẳng của mọi người tín hữu, đánh đổ một lối nhìn về Giáo Hội theo lối hình chóp; hoăc lối nhìn chỉ thấy Giáo Hội là hàng giáo phẩm.

Ngoài hình ảnh sống động Giáo Hội là Dân Thiên Chúa, Giáo Hội còn được diễn tả là Nhiệm thể Chúa Kitô;[9] trong nhiệm thể này, các chi thể đều bình đẳng và được tôn trọng như nhau. Từ nền tảng hai ý niệm quan trọng này về Giáo hội, chúng ta tìm hiểu vị trí của người giáo dân trong Giáo Hội.

2. Vị trí căn bản của người giáo dân trong Giáo Hội

Sau Công đồng Vatican II, một Thượng Hội đồng Giám mục đã nhóm họp vào tháng 10-1987 để bàn về ơn gọi và sứ mạng người giáo dân trong Giáo Hội và thế giới; thành quả được đúc kết trong Tông huấn Christi deles Laici, do Đức Gioan Phaolô II ban hành ngày 31-12-1988. Trong văn kiện, chân dung người tín hữu giáo dân được diễn tả qua vị trí của họ trong Giáo Hội nhìn từ 3 chiều kích: mầu nhiệm, hiệp thông và sứ vụ.[10]

- Chiều kích mầu nhiệm: Người giáo dân được hưởng trọn vẹn phẩm giá của Kitô hữu, nghĩa là con cái của Thiên Chúa, thân thể của Đức Kitô, đền thờ của Chúa Thánh Thần (số 11-13). Họ được thông dự vào ba chức vụ tư tế, ngôn sứ và vương giả của Đức Kitô (số 14)[11], vì là đền thờ của Chúa Thánh Thần, nên người giáo dân được mời gọi nên thánh bằng cách phát triển những hoa trái của Thánh Linh (số 16).[12]

- Chiều kích hiệp thông: người giáo dân được lãnh những đặc sủng khác nhau, tất cả những đặc sủng này đều nhằm mưu ích cho cộng đoàn, xây dựng, duy trì những mối dây liên kết với những phần tử khác trong các cấp độ cộng đoàn khác nhau (giáo họ, giáo xứ, giáo phận, Giáo Hội hoàn vũ).[13]

- Chiều kích sứ vụ: người giáo dân tham gia vào sứ mệnh của Giáo Hội trong thế giới, đặc biệt nơi những môi trường mà Tin Mừng chưa thấm nhập: những môi trường ngoài Kitô giáo; những môi trường phản kháng, chống đối Kitô giáo...[14]

Liên kết 3 chiều kích trên, ta thấy người giáo dân có một vị trí đặc biệt trong Giáo Hội, người giáo dân là chính Giáo Hội,[15] là Dân Thiên Chúa, là Thân thể Mầu nhiệm Chúa Kitô, họ bình đẳng với mọi thành phần khác về vị trí và giá trị như bất cứ thành phần nào trong Thân Thể Huyền Nhiệm.

Lm. Giuse Phạm Quốc Văn O.P.

Các Bài Viết Khác:

Ngày Lễ Khánh Thành Linh Đài Đức Mẹ La Vang -Oct 9th, 2021
Tâm Tình Tạ Ơn Của Người Mục TửCùng Tạ Ơn Chúa Năm... -Feb 12th, 2021
Sống bác ái, hiệp thông để cùng nhau thăng tiến -Sep 5th, 2020
CÔNG VIỆC MỤC VỤ XỨ ĐẠO CỦA QUÝ CHA VÀ BAN THƯỜNG... -May 16th, 2020
Tâm Tình Người Mục Tử giữa cơn đại dịch viêm phổi 4... -Apr 25th, 2020
TÂM TÌNH NGƯỜI MỤC TỬ (2) -Mar 28th, 2020
19 tháng 3 lễ thánh Giuse Sống Đức Tin Theo Gương Thánh... -Mar 13th, 2020
Chúa Nhật II Mùa Chay A -Mar 6th, 2020
Tại sao kính thánh Giuse vào tháng ba? -Feb 29th, 2020
Thứ Tư Lễ Tro: Lịch sử và ý nghĩa thần học phụng... -Feb 22nd, 2020
Đức Chúa để mắt nhìn xem những ai kính sợ Người -Feb 14th, 2020
Vì Sao Người Công Giáo Cầu Xin Thánh Rôcô Trước Đại Dịch... -Feb 7th, 2020
Bài giảng của Đức Thánh Cha trong Chúa Nhật Lời Chúa đầu... -Feb 2nd, 2020
Thư Mục Vụ của Giáo Phận Công Giáo Alberta và Northwest Territories... -Jan 19th, 2020
TÔN KÍNH TỔ TIÊN -Jan 10th, 2020
Tóm tắt sứ điệp của ĐTC Phanxicô cho Ngày Thế giới Hoà... -Jan 3rd, 2020
Gia đình cộng đoàn yêu thương -Dec 27th, 2019
Đón Mừng Giáng Sinh bằng việc Trưng Bày Máng Cỏ -Dec 20th, 2019
GIOAN TẨY GIẢ ĐÃ TÌM THẤY -Dec 15th, 2019
HÃY THỐNG HỐI, VÌ NƯỚC TRỜI GẦN ĐẾN -Dec 7th, 2019
Tháng Mười Một : Tháng của yêu thương và cho đi -Nov 16th, 2019
Ích lợi của việc xin lễ cầu cho các linh hồn luyện... -Nov 11th, 2019
Tháng các linh hồn: ‘tương tác’ với ông bà tổ tiên -Nov 1st, 2019
Tóm Lược Về Mục "Tôi Tin Hằng Sống Vậy" -Oct 25th, 2019
CHUỖI MÂN CÔI - LỜI KINH CỦA GIA ĐÌNH VÀ CHO GIA... -Oct 18th, 2019
NGUỒN GỐC LỄ TẠ ƠN -Oct 14th, 2019
Không ai có thể được cứu độ nhờ tiền -Sep 21st, 2019
Cha Humbert Kilanowski, loan báo Tin Mừng qua bóng chày -Sep 16th, 2019
ĐỂ LÀM MÔN ĐỆ CHÚA YÊU -Sep 6th, 2019
Cuộc đời ngắn ngủi nhưng thánh thiện của Nicola Perin -Aug 31st, 2019
Câu chuyện “tượng Đức Mẹ bị vỡ”: từ bãi rác đến cuộc... -Jul 19th, 2019
Ý Nghĩa Và Lịch Sử Của Đại Lễ Kính Mình và Máu... -Jun 21st, 2019
SỐNG YÊU THƯƠNG VÀ HIỆP THÔNG -Jun 14th, 2019
Tình yêu của Chúa Kitô giúp chúng ta yêu những người “ở... -May 31st, 2019
Đức Mẹ đã hứa ban 15 ơn lành cho những ai siêng... -May 3rd, 2019
Đôi Nét Lịch SửNgày Lễ Lòng Chúa Xót Thương -Apr 26th, 2019
Ý NGHĨA LỄ LÁ 9 điều cần biết về lễ Lá -Apr 12th, 2019
TỘI VÀ LỖI KHÁC NHAU THẾ NÀO? -Apr 5th, 2019
Con người của Mùa Chay -Mar 29th, 2019
Hãy hoán cải vì Chúa giầu lòng xót thương -Mar 22nd, 2019
Sứ điệp Mùa Chay 2019 của Đức thánh cha Phanxicô -Mar 17th, 2019
CẦN HIỂU THÊM VỀ LUẬT ĂN CHAY VÀ KIÊNG THỊT -Mar 8th, 2019
TUẦN CẦU NGUYỆN CHO HIỆP NHẤT CÁC TÍN HỮU KITÔ 2019 -Jan 25th, 2019
NĂM 2018, GIÁO XỨ THÁNH VINH SƠN LIÊM CÙNG ĐỒNG HÀNH -Jan 13th, 2019
LỄ HIỂN LINH NGUỒN GỐC VÀ Ý NGHĨA -Jan 6th, 2019
Ý nghĩa Hang đá Bê lem -Dec 30th, 2018
NGƯỜI ĐỌC SÁCH THÁNH TRONG THÁNH LỄ -Dec 23rd, 2018
3rd Sunday of Advent C -Dec 15th, 2018
MÙA GIÁNG SINH 2018 CÓ GÌ LẠ TẠI GIÁO XỨ THÁNH VINH... -Dec 4th, 2018
Sứ điệp của Đức Thánh Cha nhân Ngày Giới Trẻ Thế Giới... -Nov 24th, 2018
MỪNG NĂM THÁNH CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM (1988-2018) -Nov 17th, 2018
Về việc xin lễ cho các linh hồn mồ côi và thai... -Nov 9th, 2018
THAM DỰ THÁNH LỄ NUÔI SỐNG LINH HỒN, PHÁT TRIỂN GIÁO XỨ... -Nov 2nd, 2018
Cầu nguyện cho người khác bằng Kinh Mân Côi -Oct 27th, 2018
SUY NIỆM LỄ ĐỨC MẸ MÂN CÔI -Oct 19th, 2018
Sức Mạnh Của Chuỗi Mân Côi -Oct 17th, 2018
LỜI MỜI GỌI CỘNG ĐỒNG DÂN CHÚA VIỆT NAM Ở KHẮP NƠI... -Oct 8th, 2018
Hành hương Đền Thánh Giuse ở Montreal Canada (tiếp theo) -Sep 28th, 2018
Hành hương Đền Thánh Giuse ở Montreal Canada -Sep 21st, 2018
Ý nghĩa bức họa Các Thánh Tử Đạo Việt Nam -Sep 15th, 2018
Mừng 30 năm các Thánh tử đạo Việt Nam -Sep 7th, 2018
Tình Nghĩa Gia Đình Theo Gương Tiền Nhân -Sep 2nd, 2018
Ba ngày Đại Hội Thánh Mẫu -Aug 25th, 2018
Sứ Điệp Mẹ La Vang -Aug 22nd, 2018
Mẹ La Vang Mẹ của người bị áp bức -Aug 9th, 2018
Sống Bác Ái Theo Gương Các Tiền Nhân -Aug 2nd, 2018
THỪA TÁC VIÊN NGOẠI THƯỜNG TRAO MÌNH THÁNH CHÚA -Jul 27th, 2018
CHUYỆN MỘT NGÀY VÀ CHUYỆN MỘT ĐỜI -Jul 20th, 2018
Lễ Hội Trong Đời Sống Gia Đình -Jul 9th, 2018
THƯ CÔNG BỐ NĂM THÁNH TÔN VINH CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT... -Jun 29th, 2018
CẦU NGUYỆN TRONG GIA ÐÌNH -Jun 25th, 2018
HẠT GIỐNG -Jun 15th, 2018
CẦU NGUYỆN TRONG GIA ĐÌNH -Jun 11th, 2018
LỄ MÌNH MÁU THÁNH CHÚA KITÔ, VỀ BÍ TÍCH THÁNH THỂ -Jun 1st, 2018
NGƯỜI ĐỌC SÁCH THÁNH TRONG THÁNH LỄ -May 30th, 2018
Mười lời khuyên của ĐGH Phanxicô để nên Thánh -May 23rd, 2018
Thiên Đàng Tuổi Thơ -May 23rd, 2018
Tháng Hoa Mừng Kính Đức Mẹ Maria -May 5th, 2018
Trước hiện tượng tôn giáo ‘Hội Thánh Đức Chúa Trời’, Ki-tô hữu... -Apr 27th, 2018
TẠI SAO ĐỨNG KHI ĐỌC KINH “LẠY NỮ VƯƠNG THIÊN ĐÀNG” ?... -Apr 21st, 2018
Giáo Dục Đức Tin Cho Con Cái -Apr 14th, 2018
Tam Nhật Thánh: Suy niệm về Sự Chết và Sự Sống Lại,... -Apr 7th, 2018
Phục sinh bắt đầu với hành trình sứ vụ và loan báo... -Apr 1st, 2018
Đừng nghĩ mình cao hơn -Mar 24th, 2018
Tại sao tôi sợ đi xưng tội? -Mar 16th, 2018
THÁNH GIUSE SỐNG ƠN GỌI BẢO VỆ CHÚA GIÊSU VÀ ĐỨC MẸ -Mar 11th, 2018
Giáo Dục Con Cái Nên Người -Mar 5th, 2018
Tâm Tình Tạ Ơn Chúa Đầu Năm -Feb 24th, 2018
Sứ điệp Mùa Chay 2018 của ĐGH Phanxicô -Feb 17th, 2018
GIÁO XỨ HỢP NHẤT -Feb 17th, 2018
Phong Trào Thiếu Nhi Thánh Thể Việt Nam -Feb 6th, 2018
LINH ĐẠO GIÁO DÂN (phần II) -Feb 8th, 2018
TÂM TÌNH CỦA NGƯỜI PHỤC VỤ NGÀY ĐẦU NĂM 2018 -Jan 13th, 2018
TẠI SAO GỌI LÀ LỄ BA VUA? -Jan 6th, 2018
TÂN BAN THƯỜNG VỤ (2018-2020) -Dec 30th, 2017
THIÊN CHÚA VIẾNG THĂM DÂN NGƯỜI -Dec 22nd, 2017
Cảnh hang đá, cây thông Giáng Sinh là những dấu hiệu giúp... -Dec 16th, 2017
Ai chờ mong ai ? -Dec 8th, 2017
SỐNG MÙA VỌNG -Dec 2nd, 2017
Tại Sao Chúng Ta Phải Cầu Nguyện Cho Các Linh Hồn? -Nov 26th, 2017
TRAO QUYỀN MỤC TỬ TẠI GIÁO XỨ THÁNH VINH SƠN LIÊM -Sep 4th, 2017
NHẬM CHỨC GIÁO XỨ THÁNH VINH SƠN LIÊM -Aug 24th, 2017
NGÀY TRAO NHIỆM VỤ MỤC TỬ GIÁO XỨ THÁNH VINH SON LIÊM... -Aug 18th, 2017
Kính thưa quý thành viên Hội Đồng Mục Vụ, Hội Đồng Tài... -Aug 11th, 2017
Đón Nhận Nhiệm Vụ Tại Giáo Xứ Thánh Vinh Sơn Liêm 01/08/2017... -Aug 4th, 2017

St. Vincent Liem Parish

Weekly Bulletins

Parish News

Pictures