Hành hương Đền Thánh Giuse ở Montreal Canada

Vương cung thánh đường Thánh Giuse nổi bật trên đỉnh đồi Mount Royal. Tổng diện tích thánh địa hơn 500 ha. Đền Thánh thật nguy nga và cổ kính như nhiều người từng kể. Cả một quần thể gồm nhiều kiến trúc khác nhau, tạo thành một ngọn đồi thánh thiêng.

1/ Đôi nét tổng quát

Ngay cạnh nhà tiếp đón du khách có một tháp chuông cao, nơi đó treo cả một bộ chuông gồm 56 chuông lớn nhỏ khác nhau, tùy theo âm thanh mỗi chuông phát ra tạo thành một cuộc hòa âm bằng tiếng chuông ngân.Tổng trọng lượng bộ chuông này là 11 tấn. Thực ra bộ chuông quý giá có một không hai này do Chính phủ Pháp đặt làm để trang trí trên Tháp Eiffel tại Thủ Ðô Paris, nhưng vì lý do kỹ thuật, nhà sản xuất Paccard et Frères đã dâng tặng Ðền Thánh năm 1955, nhân kỷ niệm 50 năm xây cất đền thờ.

Chúng tôi bước qua cửa chính để tiến vào Nguyện Ðường Khấn Thánh Giuse. Nơi đây trang trí 8 phù điêu lớn rất quý giá do điêu khắc gia người Canada Joseph Guardo thực hiện năm 1948, theo TÁM tước hiệu mà truyền thống Công giáo suy tôn Thánh Giuse : Ðấng Bảo Trợ các Gia Ðình, Bổn Mạng giới Thợ Thuyền, Bảo Trợ các Tâm Hồn Thanh Khiết, Bổn Mạng Người Chết Lành, Nâng Ðỡ những ai Ðau Khổ, Hy Vọng của Bệnh Nhân, Đấng Xua đuổi thần dữ và Ðấng Bảo Trợ Giáo Hội.

Dọc theo hành lang nguyện đường, trên các bức tường có nhiều chiếc nạng, và những bia đá cẩm thạch khách hành hương tri ân thánh Giuse. Trước mỗi phù điêu biểu tượng hình ảnh Thánh Giuse, tôi cảm nhận bầu khí thánh thiêng lan tỏa, từng đoàn du khách, đủ các sắc dân, nhiều ngôn ngữ…thành kính thắp lên những ngọn nến và thinh lặng cầu nguyện. Tổng số những đèn nến này lên tới trên 10.000 chiếc.

Từ hành lang nguyện đường nhỏ, tiến sang phía tay phải có một ngôi mộ lớn bằng đá cẩm thạch màu đen huyền, nơi an nghỉ của Thầy Anrê. Nhiều người đặt trên phần mộ thầm khấn nguyện với thánh nhân. Có nhiều phép lạ nhờ lời chuyển cầu của Thầy Anrê. Thánh Gioan Phaolô II đã suy tôn Thầy lên bậc Chân Phước ngày 23 tháng 5 năm 1982. Và Đức ĐGH Biển Đức XVI suy tôn lên bậc hiển thánh ngày 17 tháng 10 năm 2010.

Sau đó chúng tôi bước vào Nhà Thờ Hầm, nằm dưới Vương Cung Thánh Ðường. Thánh lễ đang cử hành. Nhà thờ thật rộng rãi với hơn ngàn chỗ ngồi, được xây cất năm 1916, do hai kiến trúc sư Dalbé Viau và Alphonse Venne thiết kế.

Ngay chính giữa cung thánh là tượng Thánh Cả Giuse, chiều cao 2m75, nặng 2,3 tấn, do một nghệ sĩ người Ý, ông A. Giacomini, đã tạc bằng đá hoa cương màu trắng rất quý hiếm gọi là carrara. Chung quanh tượng thánh có gắn những hào quang kim khí mạ vàng sáng chói. Trên những bức tường Nhà Thờ Hầm, thật ngưỡng mộ những tranh màu bằng kính mô tả những giai đoạn chính trong cuộc đời Thánh Cả Giuse. Ðây là công trình nghệ thuật của hai nghệ sĩ Canada, ông Perdriau và ông O’ Shea hoàn thành năm 1919. Phía bên phải cung thánh có tượng Chúa Giêsu chịu đóng đinh, khách hành hương đã đến sờ vào bàn chân của Ngài và cầu nguyện và rất nhiều người lành bệnh, nay bàn chân tượng Chịu nạn đã bị mòn đi rất nhiều.

Từ nhà thờ hầm bước ra, chúng tôi vào cầu thang cuốn để lên trên lầu. Nơi đây là phòng nghỉ chân cho các đoàn khách hành hương. Trên đây có một bức tranh lớn vẽ ngay trên tường, rất đẹp và công phu họa chân dung Thánh Cả Giuse với những đoàn hành hương đến cầu nguyện. Kế bên có gắn 13 phù hiệu gồm 10 tỉnh bang và 3 lãnh thổ của Canada, vì Thánh Giuse đã được Chính Phủ và Giáo Hội tôn vinh là Thánh Bổn Mạng của đất nước Canada. Từ đây chúng tôi bước ra ngoài ban công khá cao phía trước, phóng tầm mắt để có một cái nhìn bao quát thành phố Montréal trước mặt. Phía đối diện là Ðại Học Notre Dame, nơi mà Thầy Anrê đã phục vụ như một người gác cổng trường trên 40 năm. Xa xa về hướng Tây Bắc là đảo nhỏ Montréal. Phía tay mặt đàng xa là Ðại Học Montréal. Phía tay trái là Hồ Saint Louis.

Sau đó lên lầu viếng thăm một khu triển lãm nhỏ về cuộc đời Thầy Anrê. Ngoài những bức tranh trên tường chụp căn nhà bé nhỏ tồi tàn Sư Huynh đã cất tiếng khóc chào đời, cho đến những tài liệu, những hình ảnh chụp lúc sinh thời và khi qua đời, tôi thấy có 4 phòng lớn : Phòng I mô tả cảnh Thầy Anrê làm người gác dan suốt 40 năm tại cổng trường đại học Notre Dame (1870-1909). Phòng II là văn phòng nơi Sư Huynh đón tiếp và săn sóc các bệnh nhân. Phòng III là căn phòng ngủ đơn sơ, có một giường cá nhân, một bàn nhỏ và chiếc ghế, một cái dù đen treo trên tường. Phòng IV là một phòng nhỏ bằng sắt mạ đồng, có lan can chung quanh, chính giữa có đặt trái tim đã khô của Sư Huynh trong một hộp nhỏ bằng vàng. Ðây là một truyền thống lâu đời của nước Pháp và nước Ý, thường lấy trái tim của các bậc vĩ nhân nổi tiếng để dân chúng tri ân và tôn vinh.

Từ đây tôi trở lại phòng nghỉ chân để đi sang khu vườn bên cạnh. Nơi đây là cả một khu vườn rất rộng, cây cối và hoa cảnh cắt xén mỹ thuật, do kiến trúc sư phối cảnh Frederick G. Todd thiết kế để dựng 14 chặng đàng Thánh Giá, với những bức tượng màu trắng rất mỹ thuật do hai nghệ sĩ Ercolo Barieri và Louis Parent tạc bằng đá cẩm thạch quý giá. Những bức tượng 14 đàng Thánh gia này với kích thước như một người trung bình được chiếu sáng ban đêm do một hệ thống ánh sáng do chuyên viên Jean d’Orsay nghiên cứu. Tại khu vườn này cũng có một tượng Chúa Kitô Phục sinh, dưới chân tượng là một hệ thống phun nước khá lớn, giúp người hành hương có những giây phút trầm lặng suy tư về cuộc đời.

Trên phương diện mỹ thuật tôn giáo, đặc điểm có ý nghĩa và đáng lưu ý nhất trong quần thể Ðền Thánh Giuse Montréal là Bảo Tàng Viện chiếm cả một khu vực lớn cạnh Vương Cung Thánh Ðường. Bảo tàng viện này được thực hiện với chủ đề Thánh Gia Thất: Ðức Kitô, Ðức Mẹ và Thánh Giuse, chiếm cả hai tầng lầu mênh mông là một công trình thu thập các tác phẩm nghệ thuật quý giá, qua nhiều năm khác nhau, khởi đầu từ khi xây cất đền thờ nhỏ đầu tiên từ năm 1905.

Bước vào bảo tàng viện, chúng tôi bị choáng ngợp bởi một bức tranh sơn dầu thật lớn do nghệ sĩ Anrê Bergeron thực hiện cùng với rất nhiều tác phẩm nghệ thuật của các nghệ sĩ Canada và hầu hết các quốc gia trên thế giới.

Bảo tàng viện chia thành 2 khu vực khác nhau: Bảo tàng viện bằng sáp do nghệ sĩ Joseph Guardo thực hiện năm 1955, gồm 10 cảnh sinh hoạt của Thánh Gia Thất, với 76 bức tượng bằng sáp, với kích thước giống như người thật. Tất cả 76 bức tượng này rất sống động được các đoàn du khách đặc biệt quan sát và trầm trồ ngưỡng mộ.

Khu vực II là Bảo tàng viện Giáng Sinh, bao gồm 330 máng cỏ do các nghệ sĩ của 130 quốc gia trên khắp thế giới thực hiện. Từ chủ đề Ðức Kitô Giáng Sinh, người ta thấy mầu nhiệm Ngôi Hai Nhập Thể này đã được các nghệ sĩ của các quốc gia Âu Châu, Mỹ Châu, Phi Châu, Á Châu, Châu Thái Bình Dương tìm nguồn cảm hứng và thể hiện bằng rất nhiều hình thức khác nhau. Bất cứ đoàn du khách của quốc gia nào cũng cố đi tìm tác phẩm của quốc gia mình trong số 130 quốc gia ấy. Bên cạnh những máng cỏ bằng gỗ, bằng phalê, bằng kiếng, bằng vải, sơn dầu, tranh thủy mạc, bằng sứ, bằng sành … đã nói lên tinh hoa và văn hóa của mỗi dân tộc.

Tại đây có hai bộ hang đá máng cỏ của Việt Nam : một bằng rễ cây đẽo gọt rất tinh vi mỹ thuật và một tranh sơn mài vẽ Ðức Kitô, Ðức Mẹ và Thánh Giuse dưới y phục và dáng vóc người Việt Nam. Hai hang đá máng cỏ này do Nhà văn Phạm Ðình Khiêm, Sàigòn, kính tặng bảo tàng viện năm 1992. Phải đến tận nơi nhìn ngắm các máng cỏ từng quốc gia rất tinh vi mỹ thuật của các nước như Nhật Bản, Phi Luật Tân, Tiệp Khắc, Pháp, Ðức v.v..người ta mới thấy giá trị mỹ thuật tôn giáo của bảo tàng viện.

Điểm đến của cuộc hành hương là Vương Cung Thánh Ðường kính Thánh Giuse. Vương Cung Thánh Ðường dài 105 mét, rộng 65 mét, chiều cao từ nền đến mái vòm 60 mét, nếu tính chung từ nhà thờ hầm đến chóp đỉnh thánh giá 319 mét, đường kính mái vòm bên trong 26 mét, mái vòm bên ngoài 39 mét. Toàn bộ Vương Cung Thánh Ðường cao 263 mét sánh với mặt biển, đây cũng là ngọn tháp cao nhất thành phố Montréal. Năm 2005, nhân dịp kỷ niệm 100 năm khởi công xây dựng, chính phủ Canada đã ghi Đền Thánh vào sổ các Danh Lam Thắng Cảnh Lịch Sử Quốc Gia.

Quỳ gối cầu nguyện trong thánh đường, tôi thầm tạ ơn Chúa, cám ơn thánh Giuse về chuyến hành hương nhiều ý nghĩa. Còn ở lại Motreal vài ngày, tồi sẽ trở lại đền Thánh một lần nữa.

Trong lịch sử hơn hai ngàn năm của Giáo Hội, Chúa thường chọn những con người tầm thường, bé nhỏ, ít học, bình dân như Thầy Anrê để thực hiện những công trình lớn lao. Tôi cũng xác tín hơn về lời chuyển cầu của thánh Giuse, và thật thán phục niềm tin của người tín hữu, khắp nơi trên thế giới hành hương với niềm hy vọng, tin tưởng vào quyền năng Thiên Chúa tình yêu.

(xem tiếp kỳ sau)

Lm Giuse Nguyễn Hữu An

Các Bài Viết Khác: